“Ik kan het niet. Het gaat mij niet lukken. Als ik het niet goed doe zullen zij mij uitlachen”.
Dit en nog meer onzekerheden houden ons vaak bezig. En geloof het of niet, we hebben er allemaal last van. Sommigen meer, anderen minder. Het vervelende hiervan is dat sommigen onder ons er zo vaak mee bezig zijn dat ze niet meer normaal kunnen functioneren in het dagelijks leven. Ze raken daardoor soms hun baan kwijt en worden onzeker van zichzelf en belanden in een vicieuze cirkel.
“In eerste instantie vroeg ik me af wat ze kwam doen, deze prachtige jonge vrouw die mij lachend een hand gaf en eruitzag alsof ze uit een modeblad kwam lopen.”
Een mooie jonge vrouw
Zo ging het ook bij mijn cliënte, een mooie jonge vrouw die er zelfverzekerd uitzag en verbaal sterk overkwam. In eerste instantie vroeg ik me af wat ze kwam doen, deze prachtige jonge vrouw die mij lachend een hand gaf en eruitzag alsof ze uit een modeblad kwam lopen. In het eerste gesprek vertelde ze dat ze zich de laatste tijd vaak somber en neerslachtig voelde en weinig zin had in leuke dingen. Daarnaast vertelde ze dat ze vaak last had van hoofdpijn en zich ontzettend moe voelde. Wat mij verbaasde was dat ze ondanks haar klachten bleef glimlachen. Ze zag er niet somber uit en werd ook niet emotioneel tijdens het gesprek. Integendeel, ze vertelde haar verhaal op een vrij gestructureerde wijze. Soms dacht ik: “Over wie gaat het nou precies? Gaat dit over haarzelf of heeft ze het over een vriendin?” Toen ik haar vroeg om zichzelf te omschrijven vertelde ze trots dat ze perfectionistisch was. Verder kwam ze niet omdat ze de vraag lastig vond.
“Zo vertelde ze dat ze na school werd opgewacht om vervolgens voor dom, dik en lelijk te worden uitgemaakt.”
Onzeker
Tijdens onze vele gesprekken die daarna volgden kwam ik erachter dat ze zich helemaal niet zo voelde als dat ze overkwam. Ze vergeleek zichzelf vaak met anderen en vond dat anderen beter waren. Ze was bang om fouten te maken en deze gedachte kon ze niet verdragen. Als ze werk afleverde dan voelde ze zich daar onzeker over en ze voelde zich bekritiseerd als er een opmerking werd gemaakt. Ze had het idee dat anderen het altijd over haar hadden als ze er niet bij was. We kwamen erachter dat ze zich onzeker voelde in gezelschap.
“Ze had een universitaire opleiding behaald maar geloofde nog steeds dat ze dom was.”
Gepest
Uit onze gesprekken bleek dat mijn cliënte op de lagere school voor een langere periode systematisch was gepest. Zo vertelde ze dat ze na school werd opgewacht door haar klasgenoten om vervolgens voor dom, dik en lelijk te worden uitgemaakt. Mijn cliënte vertelde dat ze soms zo bang was dat ze niet naar school durfde. Thuis was er meer dan normaal aandacht voor haar probleem. Haar moeder was overbezorgd en loste alles voor haar op. Hierdoor kreeg mijn cliënte onvoldoende ruimte om zelf te ontdekken hoe ze dit soort problemen zou moeten aanpakken. Dit pesten hield op toen ze naar de middelbare school ging, maar de angst om uitgelachen te worden, bleef. Op de middelbare school en universiteit verschool ze zich steeds meer achter haar boeken en maakte weinig contact met anderen. Ze kon heel goed leren, haalde goede cijfers, maar bleef onzeker over haar resultaten. Ze was altijd bang dat ze het niet zou halen.“Ze glimlachte altijd, ook als ze verdrietig was.”
Zelfbeeld
In de therapie kwamen we tot de conclusie dat het zelfbeeld van mijn cliënte niet reëel was. Ze had een beeld van zichzelf dat niet overeenkwam met de realiteit, immers ze had een universitaire opleiding behaald maar geloofde nog steeds dat ze dom was. Ze zag er prachtig uit, maar was ervan overtuigd dat ze dik en lelijk was en dat anderen haar uitlachten. We kwamen tot de conclusie dat mijn cliënte altijd in angst leefde. Ze was steeds aan het overcompenseren. Zo glimlachte ze altijd, ook als ze verdrietig was. Maar wat heeft het niet reële beeld te maken met het niet meer normaal kunnen functioneren in het dagelijks leven, zou je denken?
“Mijn cliënte is door de therapie zo enthousiast geworden voor mijn beroep dat ze heeft besloten psychologie te gaan studeren.”
Angst en stress
Het negatieve denken en overcompenseren van mijn cliënte ging gepaard met veel angst en stress. Door stress schiet ons lichaam in de vecht/vlucht modus en maakt stresshormonen aan. Als deze stresshormonen voor langere tijd worden aangemaakt in ons lichaam, heeft dat op de lange termijn een negatieve invloed op onze gezondheid. Angst heeft een hele belangrijke functie. Het is een signaal van ons lichaam dat wij in beweging moet komen om gevaar te bestrijden of juist te ontlopen. Angst uit zich dus in de zogeheten vecht-of-vluchtreactie. Bij reëel gevaar kan dit het verschil maken tussen leven en dood. Echter als er geen gevaar is en het lichaam vaker door stress in noodsituaties belandt, zoals dit ook bij mijn cliënte het geval was, dan kan dit op langere termijn lijden tot angststoornissen en/of depressies.
De therapie
In de therapie leerde mijn cliënte de signalen van haar lichaam te herkennen en erkennen. Ook werd ze zich bewuster van haar gedachten en het effect van haar gedachten op haar gevoel en gedrag. Naarmate de therapie vorderde werd ze steeds meer zichzelf en durfde ze minder te glimlachen als ze het niet voelde. Ze merkte op dat mensen ‘normaal’ reageerden als ze hen zonder te glimlachen tegemoet trad. Ook merkte ze dat anderen ook hun onzekerheden hadden waarmee ze worstelden. Ze vroeg zich verbaasd af waarom dit haar nog nooit was opgevallen. Waarschijnlijk omdat je zo met jezelf bezig was en geen oog voor de ander had, merkte ik op. Ook mij vielen de veranderingen op. Ze maakte zich nog steeds met zorg op, maar de hoeveelheid make-up was minder en natuurlijker. Ze maakte meer oogcontact en durfde mijn blik vast te houden zonder meteen weg te kijken. Haar eeuwige glimlach maakte plaats voor een meer bewuste en oprechte glimlach. Ook haar denken en benaderen van problemen namen langzaam een positieve wending aan. Door de successen die ze behaalde door ander gedrag te laten zien, durfde ze steeds meer en ging ze steeds beter functioneren.
Mijn cliënte is door de therapie zo enthousiast geworden voor mijn beroep dat ze heeft besloten psychologie te gaan studeren.
Twijfel jij ook zo aan jezelf? Ben je ook bang om fouten te maken? Ben je perfectionistisch?
Doe er wat aan want op de lange termijn word je er niet gelukkiger op!