Dwangstoornis

Angst

Menu

Dwangstoornis

Een dwangstoornis wordt ook wel een obsessieve-compulsieve stoornis genoemd. Hierbij staan steeds terugkerende dwanggedachten en/of handelingen centraal. Om de diagnose te kunnen stellen moeten de klachten een ernstige inbreuk maken op je functioneren, je moet er veel last van hebben. De meeste mensen hebben namelijk wel eens dwanggedachten en ook dwanghandelingen komen vaak voor (denk aan het gas een paar keer controleren voor je op vakantie gaat).

Dwanggedachten (obsessies) zijn steeds terugkerende aanhoudende ideeën, gedachten of beelden die veel spanning geven. Vaak zien mensen de gedachten als zinloos of verwerpelijk, het is anders dan tobben over werkelijke problemen. Er worden pogingen gedaan ze te negeren, te onderdrukken of  te neutraliseren met andere gedachten of handelingen. Vaak worden dit dan dwanghandelingen.

Kenmerken dwangstoornis:

Dwanghandelingen (compulsies) zijn herhaalde handelingen (bijvoorbeeld controleren of handenwassen) of mentale activiteiten (bijvoorbeeld tellen of herhalen) die volgens bepaalde regels op een stereotype wijze worden verricht. Ze worden uitgevoerd om spanning te neutraliseren of om een bedreigende situatie te voorkomen.
Mensen kunnen ook ernstig gaan vermijden, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van uitgebreide controlerituelen voor iemand het huis verlaat, of wanneer iemand last heeft van smetvrees en om die reden geen contact meer wil met andere mensen.
Criteria van een dwangstoornis:
Er zijn dwanggedachten en/of dwanghandelingen.
Je wordt hierdoor belemmerd in je functioneren.
Je bent je meestal bewust van het feit dat dat de dwanggedachten of –handelingen overdreven of onrealistisch zijn.

Behandelmogelijkheden

Cognitieve gedragstherapie bestaat uit verschillende onderdelen.

Er wordt uitgelegd hoe de dwanghandelingen de spanning in stand houden en waarom het van belang is om bevreesde situaties op te zoeken zonder de neutraliserende handelingen. Ook wordt besproken wat het effect is van het proberen weg te duwen van de gedachtes, dit leidt er juist toe dat ze een prominentere rol innemen.

De angstwekkende gedachten en situaties worden in kaart gebracht en op volgorde gezet van zeer angstwekkend naar een beetje angstwekkend.

Er worden afspraken gemaakt over de momenten waarop je je zal blootstellen aan de gedachten en situaties die je angstwekkend vindt. Je gaat deze situaties dus niet meer uit de weg, maar zoekt ze juist op. Dit is uiteraard spannend, dus er zal ook aandacht worden besteed aan coping, bijvoorbeeld afleiding en ontspanningstechnieken.

Er wordt aandacht besteed aan de onderliggende overtuigingen die je hebt die geleid hebben tot de obsessies en compulsies. Er wordt bekeken hoe realistisch en functioneel deze overtuigingen zijn en er zal worden getracht om te komen tot objectievere, rationele interpretaties. Thema’s die daarbij aan de orde komen zijn vaak het overschatten van risico’s en gevaar en de sterke controlebehoefte die mensen met dwang vaak hebben.

Wanneer de klachten al langer bestaan en ook als er sprake is van depressie wordt aangeraden om tevens antidepressiva te gaan gebruiken.
Lees meer over cognitieve gedragstherapie ›